Dự án 280 triệu USD 'lách' ĐTM: Thủ tướng chỉ đạo một đằng, Bắc Giang thực hiện một nẻo

Ngày 30/12/2016, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã ký ban hành Quyết định 2546/ QĐ - TTg về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án của nhà đầu tư JA Solar Investment (Hong Kong) Limitted tại KCN Quang Châu, tỉnh Bắc Giang với tổng vốn đầu tư 6.235,6 tỷ đồng tương đương 280 triệu USD. Sau đó 1 ngày, Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam được sở KHĐT Bắc Giang cấp GCNĐK Doanh nghiệp lần đầu (ngày 31/12/2016). Tuy nhiên, ngay từ trước đó, ngày 27/11/2016, Dự án này đã được khởi công.

Khởi công xây dựng từ ngày 27/11/2016 nhưng phải tới ngày 21/2/2017, Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam mới được BQL các KCN tỉnh Bắc Giang cấp GPXD

Ai cho phép Doanh nghiệp khởi công xây dựng?

Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam (thuộc sở hữu của Công ty JA Solar Investment (Hong Kong) Limitted) được sở KHĐT tỉnh Bắc Giang cấp phép thành lập vào ngày 31/12/2016 theo GCNĐK Doanh nghiệp lần đầu số 2400807049. Vậy nhưng không hiểu vì lí do gì mà trước đó hơn 1 tháng, ngày 27/11/2016, Dự án đầu tư Nhà máy Ja Solar Việt Nam được khởi công xây dựng tại KCN Quang Châu, tỉnh Bắc Giang.

Theo đó, Dự án này sản xuất thanh Silic đơn tinh thể (900MW/ năm), sản xuất tấm silic đơn tinh thể và đa tinh thể (1500MW/ năm, bao gồm 600MW tấm silic đơn tin thể và 900MW tấm silic đa tinh thể); sản xuất tấm pin mặt trời (1500MW/ năm).

Sau khi lễ khởi công diễn ra được gần 3 tháng thì ngày 21/2/2017, Dự án sản xuất tấm silic và lắp ráp tấm pin năng lượng mặt trời của Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam mới được BQL các KCN tỉnh Bắc Giang cấp Giấy phép xây dựng. Giấy phép này do ông Trần Vũ Thông, Phó BQL các KCN tỉnh Bắc Giang ký.

Không những vậy, việc tỉnh Bắc Giang để cho Doanh nghiệp khởi công, xây dựng một Dự án lên tới 280 triệu USD, quy mô không phải là nhỏ nhưng không hề có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được Bộ TN&MT thẩm định, phê duyệt đặt ra câu hỏi về “trách nhiệm” của các cá nhân, tập thể trong vụ việc này khi ngang nhiên phớt lờ các quy định của pháp luật được quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường và các Nghị định hướng dẫn kèm theo khi khởi công xây dựng một Dự án bắt buộc cần phải có đánh giá ĐTM.

Ai phải chịu trách nhiệm trong việc để Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam thi công rầm rộ khi không có ĐTM được phê duyệt

Trao đổi với PV về việc tại sao lại để cho Doanh nghiệp khởi công xây dựng Dự án trước khi cấp GPXD gần 3 tháng, ông Trần Vũ Thông – Phó BQL các KCN tỉnh Bắc Giang cho biết nguyên nhân là vì muốn tạo điều kiện cho Doanh nghiệp triển khai Dự án cho đúng tiến độ. Bao giờ Dự án của họ (Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam) được phê duyệt ĐTM thì chúng tôi mới cho đi vào hoạt động. Còn hiện tại thì họ chưa có ĐTM bởi còn đợi Bộ TN&MT phê duyệt nhưng trước đó, tại buổi lễ khởi công, ông Cận Bảo Phương - Chủ tịch Tập đoàn JA Solar có cam kết sẽ nghiêm túc chấp hành pháp luật và những quy định của Chính phủ Việt Nam.

Muốn triển khai, phải có ĐTM

Đó là một trong những nội dung có trong Quyết định 2546/ QĐ – TTg ngày 30/12/2016 của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án của nhà đầu tư JA Solar Investment (Hong Kong) Limitted tại KCN Quang Châu, tỉnh Bắc Giang. Theo đó: Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét việc thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) dự án trước khi triển khai; Chỉ đạo hướng dẫn việc giám sát, kiểm tra, đánh giá xác định hệ thống xử lý chất rắn, lỏng, khí của dự án; Việc tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trước và trong quá trình hoạt động của dự án theo đúng quy định của pháp luật. “Dự án chỉ được hoạt động khi đảm bảo đủ các yêu cầu về bảo vệ môi trường”.

Dự án 280 triệu USD nhưng lại "trốn" ĐTM khi ngang nhiên khởi công xây dựng bất chấp các quy định của pháp luật

Đồng thời Thủ tướng Chính phủ giao UBND tỉnh Bắc Giang chỉ đạo: Trước khi triển khai thực hiện Dự án, nhà đầu tư JA Solar Investment (Hong Kong) Limited (được thay bằng Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam kể từ ngày 31/12/2016 – PV) phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 2 năm 2015 của Chính phủ quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường, tiếp thu các ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các Bộ, ngành liên quan.

Khi xem xét cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho Dự án Công ty TNHH JA Solar Việt Nam tại KCN Quang Châu, tỉnh Bắc Giang của JA Solar Investment (Hong Kong) Limited phải quy định ràng buộc các vấn đề liên quan nêu tại mục 1, 2, 4 và 6 phần IV Công văn số 9856/BKHDT-QLKKT ngày 26 tháng 11 năm 2016 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu trên, đặc biệt là các vấn đề về môi trường tại Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang và các cơ quan có liên quan của tỉnh Bắc Giang có trách nhiệm giám sát việc triển khai thực hiện Dự án theo đúng tiến độ, đặc biệt lưu ý vấn đề đầu tư công nghệ, máy móc và thiết bị sản xuất của Dự án và chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường như đã cam kết.

Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam vẫn chưa được Bộ TN&MT phê duyệt

Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ do Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ký thay liên quan tới Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy Ja Solar Việt Nam là vậy. Tuy nhiên trên thực tế thì tỉnh Bắc Giang đã cho Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam khởi công xây dựng rầm rộ nhiều tháng trời, bất chấp ĐTM của Dự án chưa hề được Bộ TN&MT thẩm định và phê duyệt. Phải chăng, trách nhiệm giám sát của UBND tỉnh Bắc Giang và các sở ngành liên quan là có vấn đề khi để Doanh nghiệp triển khai dự án bất chấp chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về vấn đề môi trường?.

Luật sư Nguyễn Văn Kiệm (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng: Theo Luật Bảo vệ Môi trường và Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 2 năm 2015 của Chính phủ quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường quy định rõ: “Việc đánh giá tác động môi trường phải thực hiện trong giai đoạn chuẩn bị dự án”

Hơn nữa, tại khoản 1, Điều 18, Luật Bảo vệ Môi trường quy định “Đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường gồm: Dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; Dự án có sử dụng đất của khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia, khu di tích lịch sử - văn hóa, khu di sản thế giới, khu dự trữ sinh quyển, khu danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng; Dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường.

Chính vì vậy, trước khi triển khai thực hiện Dự án, Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định, cụ thể là Bộ TN&MT và phải tiếp thu các ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các Bộ, ngành liên quan.

Nguồn tin: Báo Điện tử TN&MT